Vier jaar geleden begon ik als DB lid voor Water Natuurlijk bij Wetterskip Fryslân. Een mooie organisatie, maar helaas nog niet zo bekend bij de burger. Nog wel heel erg een functionele overheid die zorgt dat alle water het goede peil heeft zodat er goed geboerd kan worden, de natuur niet verdroogt, de burgers droge voeten houden, en het afvalwater gezuiverd wordt.  Een overheid die haar taak goed uitvoert vanuit haar expert rol.

In de afgelopen vier jaar is er heel veel veranderd. Waar toen nog in geen enkel verkiezingsprogram het woord CO2 voorkwam, is het nu een serieus beleidsthema.  Klimaatverandering en de gevolgen voor ons allemaal zijn veel meer een algemeen maatschappelijk thema geworden. Schoon water is niet alleen meer een onderwerp voor het Wetterskip, maar ook voor natuurorganisaties, burgers  die willen zwemmen en recreëren, agrarische belangenorganisaties, sportvissers , bedrijven. En het besef groeit dat niemand deze vraagstukken alleen kan oplossen maar dat samenwerking de enige optie is.  Dat besef heeft ook binnen het Wetterskip voor een cultuuromslag geleid.  Voor het realiseren van de eigen opgaven zijn veel gebiedsprocessen met inwoners gestart, sommige succesvol, andere moeizamer, maar in ieder geval met de intentie tot gezamenlijke oplossingen te komen. Veel initiatieven zijn  in de lokale gemeenschappen ontstaan, waarbij het Wetterskip vaak wordt gezien als samenwerkingspartner. Het Wetterskip is een zichtbaar deel van de samenleving geworden.

Uiteraard betekent dat ook iets voor de inzet die geleverd moet worden. Er is de laatste vier jaar grote druk van het Algemeen bestuur geweest om de tarieven laag te houden door reserves in te zetten en bezuinigingen door te voeren. Het einde van deze exercitie is nu wel in zicht.  Het Wetterskip heeft geen keuze als het gaat om de effecten van klimaatverandering, de schaarste van zoet water,  het belang van schoon water, het herstel van de biodiversiteit, en het hergebruiken van grondstoffen.

Ook een sobere en doelmatige uitvoering zal niet veranderen dat we met 600.000 inwoners op een hele dure infrastructuur zitten met zeedijken, 3000 km kaden, vele peilvakken en gemalen. Het is een illusie te veronderstellen dat de uitgaven voor een veilig en schoon Fryslân gelijk blijven. Met vele nieuwe opgaven in het vooruitzicht zoals het behoud van veen, het opvangen van weersextremen,  het omgaan met verzilting, het overgaan van fossiele bandstoffen op duurzame brandstoffen, en het verdere ecologisch herstel van ons watersysteem  zal ook de Friese burger de effecten in de portemonnee merken.  Het is te hopen dat de kiezer op 20 maart kiest voor een partij die realistisch naar de toekomst kijkt, niet met een  korte termijnblik “na ons de zondvloed”, maar met zorg  en inzet  voor een leefbaar Fryslân, ook voor onze kinderen en kleinkinderen.

Voor mij komt er een eind aan een boeiende en leerzame periode bij het Wetterskip.  Dankzij de steun van de fractie, mijn collega DB leden,  de medewerkers en het Algemeen Bestuur  heb ik mijn werk met plezier kunnen doen en hopelijk bijgedragen aan een vitaal en maatschappelijk betrokken Wetterskip Fryslân.

Marian Jager-Wöltgens

Misschien een te pessimistisch scenario. In het perspectief van de CO2 discussie aan de klimaattafels van Rutte 3 (hoeveel kunnen we daar nog van verdragen…) is klimaatverandering een hot item. Iedereen heeft het er inmiddels over. Na het dreigement van Klaas Dijkhoff aan drammer Rob Jetten van D’66 over de betaalbaarheid van de maatregelen voor de gewone man dreigde het kabinet zich zelf opnieuw in problemen te brengen. U vroeg zich al verbaasd af hoe het toch komt dat een VVD’er zich druk maakt om het inkomen van de gewone man…. ja, schijn bedriegt! Dat is natuurlijk niet het geval. Het is vooral de aandacht afleiden om te voorkomen dat er echt stappen moeten worden gezet om het klimaat te redden en het bedrijfsleven te laten betalen voor wat het aanricht aan schade aan ons milieu! En niet de gewone burger! Die betaalt, zo is onlangs gebleken toch al veel meer voor zijn of haar energie. En Rutte een maand geleden maar beweren dat dit niet zo is. En iedereen zag het verkeert. Hoe vaak kan de man of vrouw in de straat misleid worden? Nou vaak door Rutte – dat is wel duidelijk. Wie herinnert zich de discussie niet over de dividendbelasting? Wie was daar als enige in Nederland een voorstander van? Ja, natuurlijk Rutte met zijn companen uit zijn partij de VVD! Het CDA had vlak voor Klaas Dijkhoff ook al gewaarschuwd dat er wel draagvlak moet zijn onder de bevolking voor maatregelen om ons klimaat te beschermen. Die CDAers geven er ook altijd blijk van een goed rentmeester te zijn van onze aarde….

En hoe zit het ook al weer met de veenweide? Al sinds 1945 zit het CDA in het college van Gedeputeerde Staten van Fryslân. Al jaren is ook bij het CDA bekend dat het zo niet langer kan. Niet de manier waarop de landbouw produceert met steeds maar grotere bedrijven van honderden koeien en soms duizenden varkens. Intensieve landbouw noemen ze dat. Bijna geen koe meer buiten ondanks goede bedoelingen van boeren die nog wel gevoel voor hun vee en de samenleving hebben. Altijd werd maar weer gepleit voor lagere peilen in watergangen met alle gevolgen van dien. Bodemdaling,  verdroging, CO2 uitstoot, schade aan wegen en funderingen van woningen, monotone landbouw, geen weidevogels meer, het bodemleven verschraalt zichtbaar, steeds minder insecten. Het kan niet op! Wie zijn ook alweer de machthebbers die al tientallen jaren de macht hebben om iets te veranderen…. U raadt het al: CDA en VVD. Of het nu op landelijk niveau moet gebeuren of op provinciaal niveau in ‘us provinsje’ Fryslân het gebeurt zelden dat er drastisch iets verandert. Altijd wordt de positie van de landbouw beschermt – niet in het belang van de samenleving als geheel – maar alleen voor de sector. Het is niet anders als het beschermen van zij die het goed hebben. Daar zijn die partijen altijd zeer bedreven in geweest. Hoe lang gaat dit nog duren? Gele hesjes als voorbode van een groeiende onvrede onder de bevolking over het enorme verschil tussen zij die het goed hebben en steeds beter krijgen en iedereen die daaronder zit.

Het moet anders en het is nog (net) niet te laat. Op weg naar een meer energie neutrale samenleving met minder CO2 uitstoot door een sterk verminderd huishoudelijk gebruik van aardgas, meer elektrisch rijden, drastische verhoging van waterpeilen waardoor de veengrond minder oxideert en minder CO2 uitstoot veroorzaakt. Meer biodiversiteit, meer weidevogels en insecten door een gezonder bodemleven met meer variatie in kruidenrijke graslanden, minder intensieve landbouw door een natuurvriendelijker manier van landbouw bedrijven. Kortom het moet anders. Natuurlijk zijn er agrariërs die het al anders willen en daar werk van maken. Zij willen wel maar moeten door de politiek meer gestuurd en gesteund worden.

De temperatuur op onze aarde moet omlaag en daar moet wat aan gedaan worden! Niet meer wijzen naar een ander maar zelf aan de slag. Bij it wetterskip wordt van alles gedaan om klimaatneutraal te werken. De provincie moet mee. Niet langer op de handen zitten en zeggen dat het wel betaalbaar moet blijven. Natuurlijk moet het betaalbaar blijven. Maar zonder de rekening bij de gewone man te leggen kan er al veel. Bij de klimaattafels is geld beschikbaar voor bijvoorbeeld de veenweide. De peilen moet in ieder geval omhoog. Zoek naar alternatieve vormen van bedrijfsvoering die ook op meer natte gronden een landbouwexploitatie rendabel maken.

Maar er moet meer worden gedaan. De politiek is aan zet! Op 20 maart a.s. bij de staten en waterschapsverkiezingen kunt u het verschil maken door te stemmen op politieke partijen die dichter bij de natuur staan. Water Natuurlijk als groene waterschapspartij is de partij die het verschil kan maken!

Martin Dijkhoff – Water Natuurlijk geborgd natuur

Op deze manier vraagt de Unie aandacht voor de waterschapsverkiezingen die op 20 maart 2019 plaatsvinden. Er zullen veel waterschappers aanwezig zijn bij de lancering van de campagne, en ook vertegenwoordigers van organisaties die met de Unie samenwerken.

Officiële lancering

Om 15:00 worden de aanwezigen bijgepraat over de inhoud van de campagne. Om 16:00 is de officiële lancering van de campagne. Iedereen kan dan meteen de stemhulp invullen. We sluiten af met een borrel.

Komt u ook? U kunt zich hier aanmelden.

Aan de leden en vrienden van Water Natuurlijk Fryslân,

Graag nodigt het bestuur van Water Natuurlijk Fryslân u uit voor het bijwonen van de Algemene Ledenvergadering/campagnebijeenkomst op woensdag 13 februari. De uitnodiging vind je hier. De bijeenkomst staat in het teken van de komende verkiezingen op 20 maart a.s. We bespreken de planning en de aanpak van de campagne en trappen de campagne af met een speech van de lijsttrekker Tieneke Clevering.

In de bijlage treft u de agenda en het verslag van de vorige ALV.

Graag tot 13 februari!

Met vriendelijke groeten,

Namens het regiobestuur van Water Natuurlijk,

Paul van der Vegt

Secretaris

Op 25 januari jl. verscheen in Binnenlands Bestuur het artikel “Groningse toestanden in Friesland” over bodemdaling in het Veenweidegebied in Fryslân en Overijssel. Daarin wordt gesteld dat de veenweidevisie die door Provinciale Staten in 2015 is vastgesteld, de kool en de geit probeert te sparen, doordat er vanuit gegaan wordt dat bodemdaling wel tegengegaan moet worden, maar wel op zo’n manier dat boeren mogelijk blijft. De provinciale coalitie – die het beleid vaststelt – vindt dat maatregelen vooral draagvlak bij de boeren moeten hebben, en dat eerst gewacht moet worden op de uitkomst van pilots, voordat je vaart kunt maken.

Zo’n 10 dagen eerder woonde ik een thema-avond over het veenweidegebied bij, georganiseerd voor het Algemeen Bestuur van het Wetterskip. Daar bleek dat er de afgelopen jaren een aantal pilots zijn uitgerold in het veenweidegebied, onder meer met onderwaterdreinage, grondwatergestuurd peilbeheer en “boeren meten water”. De pilots leveren veel informatie op, maar roepen ook verdere vragen op en nader onderzoek is nodig. Vanuit de zaal werd de vraag gesteld of we dan wel tot actie moeten overgaan als we niet precies weten welke acties welke effecten hebben.

Drooglegging in Nederland, Bron Planbureau voor de Leefomgeving 2016, p.41

Ik word onrustig van dit soort opmerkingen. We moeten aan de slag, het veen daalt, er is schade aan huizen, wegen en kunstwerken. En de drooglegging in Fryslân is, zoals de afbeelding van PBL laat zien, om je te schamen.

In de verschillende regio’s we zien dat veel boeren wel aan de slag willen met anders boeren, hogere peilen en het verbeteren van de biodiversiteit. Stel degenen die dat willen in staat om aan de slag te gaan! Misschien blijkt over een paar jaar dat een andere maatregel beter is, of dat een maatregel bijgesteld moet worden, maar nu wachten op meer onderzoek of andere inzichten kost ook geld: het veen zakt en dat veroorzaakt kosten.  Dus: ga aan de slag, voer de plannen die al gemaakt worden op diverse plekken in het Veenweidegebied, uit, ga aan de slag. Dat is goed voor minder CO2 uitstoot, verbetert de biodiversiteit en geef boeren zekerheid.

Irona Groeneveld

Afgelopen week bezocht ik een geslaagde bijeenkomst over het thema “Bouwen met Natuur”’ .

In Friesland hebben we niet de bekenstructuur van Limburg, Brabant of Oost-Nederland, maar toch zijn wij trots op onze drie beken: Het Koningsdiep, de Linde en de Tjonger. Mijn voorganger Roel de Jong heeft zich ervoor ingezet de kennis die er binnen de waterschappen is over beekherstel met elkaar te delen, met nieuwe concepten als “Bouwen met Natuur” te experimenteren  en ook de effecten te monitoren. De STOWA, het onderzoeksinstituut van de waterschappen heeft de pilotprojecten die zijn gestart met het concept “Bouwen met Natuur” gevolgd, en zal over een paar jaar de ervaringen bundelen in een Handboek Beekherstel.  Het concept “Bouwen met Natuur” houdt in dat naast inrichtingsmaatregelen zoals hermeandering, er ook andere, vaak kleinschalige maatregelen , het ecologisch herstel van de beek kunnen  bevorderen. Dat kan varieren van het inbrengen van hout in de beek, het inbrengen van zand, het aanpassen van het onderhoud of het peilbeheer. De natuur doet het werk. Dat past niet altijd binnen onze opvattingen. We willen alles keurig regelen, van 2x maaien tot een vast peil, en we willen precies weten waar en wanneer er risico op wateroverlast is. Terwijl het  zo zou moeten zijn dat je niet alleen naar de beek, maar ook naar het hele stroomgebied kijkt en daar ruimte voor biedt. Maar in een land als Nederland zullen we altijd moeten schipperen met de andere belangen die er ook zijn. Toch blijken er mogelijkheden te zijn, zo blijkt uit de negen pilots die op dit moment in Nederland lopen. We leren van elkaar, soms gaat het met vallen en opstaan, maar we komen vooruit. Na de bijeenkomst hebben we nog een mooi voorbeeld bekeken De Hagmolenbeek op het landgoed Twickel ( zie plaatje).

Wij hebben onze eigen beken, en als je tijd hebt fiets dan eens langs de Linde. Je zult zien wat ik bedoel.

Marian Jager

2019 is het jaar van de verkiezingen, het was gisteren (4-1-2019) nog op het journaal op radio 2. Een waterschap in het oosten van het land heeft een verkiezingsadventskalender gelanceerd. Elke dag een feitje over de waterschappen tot 20 maart. De DJ grapte na het nieuws dat hij benieuwd was hoeveel mensen naar de site zouden gaan als je er geen chocolaatje voor terugkrijgt. Hij heeft wel een punt natuurlijk, het leeft nog niet echt.

Zelfs de heren van het Friese Polytburo vergaten de verkiezingen te noemen toen ze vooruitblikten op het politieke jaar van 2019. Super triest natuurlijk. Hier is het nog iets makkelijker de verkiezingen onder de aandacht te brengen omdat de provinciegrenzen lijken op die van het waterschap. Er is een hoop werk aan de winkel dus. Zelf heb ik de afgelopen jaren een hoop gastcolleges gegeven over het waterschap en dat vond ik erg leuk om te doen.

Mocht jij nou denken? Ik snap er niks van… of mijn klas kan ook wel zo’n college gebruiken? Of mijn vereniging? Of vrouwen-van-nu club of wat voor gezelschap dan ook. Ik heb een hoop leuke spellen waarmee we de rol van het bestuur binnen het waterschap kunnen uitleggen. Dus schroom niet, in ruil voor een kop thee kom ik graag bij je langs!

Er valt wat te kiezen!

Tieneke Clevering

Fractievoorzitter van Water Natuurlijk Fryslân

In de Harmonie werd op maandag het Klimaatevent gehouden. Op dat event is de Friese Klimaatatlas gepresenteerd. Met de atlas kan je zien wat de effecten zijn van klimaatverandering; waar ontstaan bij droogte of extreme regenval de problemen? Op www.frieseklimaatatlas.nl kan je zien wat dat betekent in jouw dorp of wijk.

Een goed ding, die klimaatatlas. Maar dan begint het pas. Als je zicht hebt op wat er gebeurt bij hitte, droogte of extreme regen, dan moet je met elkaar in gesprek over wat je daar aan kunt doen. Volgens mij moeten we dat snel gaan doen en daarbij kijken wat mensen, instellingen en bedrijven zelf kunnen doen, maar ook wat gemeenten,  Wetterskip en Provincie kunnen doen. Kijk vooral op praktisch niveau, geef het handen en voeten, dan gaan mensen er mee aan de slag.

Mensen instellingen en bedrijven kunnen zelf een hoop doen om bijvoorbeeld hittestress terug te dringen. Bomen geven natuurlijke schaduw en brengen de temperatuur omlaag en gras in plaats van steen verkoelt ook. Bovendien neemt een zachtere ondergrond makkelijker water op wanneer het hard regent. Een verticale tuin staat mooi én verkoelt. En een waterton zorgt voor een buffer bij droogte. Op de site huisjeboompjebeter.nl vind je leuke en uitvoerbare tips.

Gemeenten, Wetterskip en Provincie kunnen bij de inrichting van de openbare ruimte een hoop preventieve maatregelen nemen. Geef water de ruimte wanneer je een wijk inricht, maak parkeerplaatsen niet van dicht steen, maar van open stenen waar groen doorheen kan groeien en water weg kan lopen. Richt bedrijventerreinen watervriendelijk en groen in. Ondersteun bedrijven, organisaties en inwoners bij het vergroenen van de omgeving, door een laagdrempelige financiële regeling zonder al te veel regels. En beloon mensen wanneer ze overheden helpen overlast en droogte tegen te gaan, door ze bijvoorbeeld minder belasting te laten betalen.

Kortom: de Klimaatatlas is er, nu aan de slag!

Irona Groeneveld

foto’s van Leeuwarder Courant en Huisjeboompjebeter.nl