Samenvatting:

Het gebruik van medicijnen neemt toe. Dit zorgt nu al voor onwenselijke aanwezigheid van medicijnresten in het oppervlaktewater en levert op termijn risico’s op voor de kwaliteit van het drinkwater. Dit probleem heeft al geruime tijd de aandacht. Concrete stappen blijven vooralsnog uit om hieraan het hoofd te bieden. Naar onze mening wordt er door overheden in Zeeland te traag gereageerd. Er is behoefte aan samenwerking en afstemming op dit terrein. In Brabant gaat men aan de slag. Water Natuurlijk wil dat Scheldestromen het initiatief neemt om samen met gemeenten en organisaties in de zorg aan de slag te gaan.

Vragen:

1. Is het dagelijks bestuur van Waterschap Scheldestromen bereid om het voorbeeld in Brabant te volgen en binnen SAZ+ te komen tot een intensievere gezamenlijke aanpak? Is het noodzakelijk dat het project m.b.t. het inzamelen van geneesmiddelen versneld wordt geëvalueerd?
2. Is het dagelijks bestuur van Waterschap Scheldestromen bereid om de communicatie met vervuilers aan de bron te intensiveren om de medicijnenproblematiek bij hen beter ‘tussen de oren’ te krijgen?
3. Is het dagelijks bestuur van Waterschap Scheldestromen bereid om de met de Belgische overheden in contact te treden en ze aan te moedigen om medewerking te verlenen aan een bronaanpak op het gebied van ‘antropogene stoffen’? De (medicijnen)vervuiling van oppervlaktewater kan dan gecoördineerd worden aangepakt.
4. Overweegt het dagelijks bestuur van Waterschap Scheldestromen evenals het Brabantse waterschap Aa en Maas extra reinigingen toe te passen op het effluent uit de RWZI’s?
5. Staat het dagelijks bestuur van waterschap Scheldestromen open om het initiatief te nemen voor een gecoördineerde actie in de richting van de farmaceutische industrie? Waarom wel/niet?

Aanleiding

Door vergrijzing en medicalisering neemt het medicijngebruik in Nederland toe. Dat zal ook in Zeeland het geval zijn. Resten hiervan komen in het rioolwater en het oppervlaktewater terecht. Daarbij zijn bepaalde medicijnen schadelijker voor het milieu dan werd gedacht. De vereniging van waterbedrijven in Nederland (VEWIN) wijst erop dat dit een toekomstig risico oplevert voor de kwaliteit van het drinkwater. In de Green deal duurzame zorg in 2015 werd het weren en terugdringen van medicijnresten in afvalwater al tot een speerpunt van beleid gemaakt. Dit is nu recent nog herbevestigd met een focus op een brede aanpak met zowel klimaatdoelstellingen en een gezonde leefomgeving en milieu. Water Natuurlijk steunt deze aanpak. In het verkiezingsprogramma wordt dan ook de nadruk gelegd op een brede aanpak: Medicijnresten, middelen om onkruid te bestrijden of gewassen te beschermen, allerlei nieuwe stoffen die vrijkomen bij productiebedrijven, microplastics: ze horen niet thuis in het water. Als die stoffen in het riool terechtkomen, zijn de kosten om het afvalwater te zuiveren hoog. Als ze in de sloot of de bodem terechtkomen, kunnen ze flora en fauna en ook onze eigen gezondheid aantasten. Duurzaam waterbeheer betekent ook het in stand houden van voldoende en goed grond en oppervlakte water voor de drinkwatervoorziening. Goede controle van afvalwaterlozing op het riool is nodig en vooral op het voorkómen van vervuiling, door samen met de ‘vervuilers’ te zoeken naar innovaties. Een voorbeeld is het gebruik van andere, minder vervuilende middelen, of zuivering bij de bron zoals in een ziekenhuis.

Situatie Zeeland

In 2016 presenteerde Scheldestromen nog een overzicht van de situatie van de waterkwaliteit in het kader van de 2e nota gewasbescherming. Toen bleek er nog veel werk aan de winkel was t.a.v. de biologische en chemische kwaliteit van het water in Zeeland. Er werd een Intentieverklaring Delta-aanpak gelanceerd met oog voor mest en nutriënten, gewasbeschermingsmiddelen, medicijnresten,
beschermen bronnen voor drinkwater, kennisimpuls, het deltaprogramma agrarisch waterbeheer en microplastics. Ook werd in 2017 nog eens aan de commissie Waterbeer gerapporteerd, dat bij de kwaliteit van effluent uit de waterzuiveringen verschillende stoffen een rol spelen. Op basis van monitoring van nutriënten en chloridegehalten komt het water van een heel aantal zuiveringen in aanmerking voor landbouwkundig gebruik. Een andere groep stoffen vormt echter wel een risico. Het gaat om de toxische stoffen, organische microverontreinigingen zoals medicijn(rest)en, hormoon verstorende stoffen en bestrijdingsmiddelen, maar ook om het risico van bacteriële besmetting en besmetting met antibiotica resistente organismen. Algemeen is nog veel onbekend over de effecten van deze stoffen op mens en omgeving, waardoor deze risico’s nog niet concreet te benoemen zijn. Zo ook vanuit de optiek van voedselveiligheid. Landelijk is het standpunt om vanwege deze risico’s, sterker nog dan in 2012, erg terughoudend te zijn met gebruik van effluent zonder extra nabehandeling.
Binnen de samenwerking (Afval)waterketen Zeeland (SAZ+) werdì al een project gestart waarbij er samen met stakeholders in de gezondheidszorg geprobeerd wordt om te voorkomen dat veel mensen hun ongebruikte medicijnen in de vuilnisbak gooien of doorspoelen in het toilet. Oude medicijnen mogen niet gedumpt, maar netjes ingeleverd worden bij apothekers, drogisten en milieustraten.
De fractie van Water Natuurlijk wil een versnelling in de aanpak van deze problematiek. In Brabant is er recent voor gekozen om door samenwerking van de verschillende stakeholders. Overheden en zorginstellingen. Het is gericht op het op korte termijn sterk verminderen van de hoeveelheid medicijnresten in het oppervlaktewater. Hoe sneller, hoe beter!
Omdat velen nog maar nauwelijks doordrongen zijn van de gevaren die dit oplevert, is het mede een taak van het waterschap om hierop te wijzen en initiatieven te ontplooien.
• Via communicatie met de Zeeuwse burgers en de ziekenhuizen, verpleeginrichtingen, bejaardenoorden e.d. moet bewustwording van de gevaren op gang worden gebracht.
• Omdat veel van ons oppervlaktewater uit België komt moet ook met de Vlaamse overheden hierover worden gecommuniceerd en de urgentie van het probleem onder hun aandacht worden gebracht.
• Naast bovengenoemde ‘bronaanpak’ kan waterschap Scheldestromen ook zelf als ‘end of pipe’-oplossing het afvalwater nog verder zuiveren door bijvoorbeeld poederkool aan het afvalwater toe te voegen op onze rioolwaterzuiveringen (RWZI’s).
• Omdat de farmaceutische industrie tot nu toe niet of nauwelijks bereid is gebleken haar verantwoordelijkheid te nemen, lijkt het zinvol dat ons waterschap samen met andere stakeholders dit probleem onder de aandacht te brengen en ze aan te moedigen de productie van ‘groene farma’ ter hand te nemen.

Water Natuurlijk is de groenste waterschapspartij van Nederland, en de grootste! We zijn op zoek naar goede kandidaten voor de waterschapsverkiezingen in maart 2019. Wat voor jou?

Schoon, gezond, aantrekkelijk water. Dat willen we allemaal: niet te veel, niet te weinig en van goede kwaliteit. Water is bepalend voor de kwaliteit van onze leefomgeving en een belangrijke voorwaarde voor onze dagelijkse behoeften: aantrekkelijk wonen en recreëren, gezond voedsel, een groene omgeving en gevarieerde natuur. De Waterschappen spelen een cruciale rol in het regionale waterbeheer van Nederland. Ze zorgen voor schoon, voldoende water en veilige dijken.

Sinds 10 jaar bestaat Water Natuurlijk. Wij zijn een landelijke vereniging voor en door inwoners. Wij zijn in 2008 opgericht door onder andere Natuurmonumenten, De 12 Landschappen, Sportvisserij Nederland en de 12 provinciale natuur en milieufederaties, Vogelbescherming, IVN en bond Heemschut.

Water Natuurlijk is een bijzondere waterschapspartij. We hebben geen politieke kleur. Wat ons bindt is een passie voor landschap, natuur, cultuurhistorie, sportvisserij, genieten op en rond het water. En daarvoor zetten we ons al jaren in; binnen en buiten het waterschapsbestuur.

Klimaatbestendige steden en dorpen, natuurlijk water en gezonde leefgebieden voor plant en dier, recreatief medegebruik voor wandelaars en sportvissers, ecologisch sloot- en peilbeheer, en een duurzame afvalwaterzuivering; het zijn maar een paar voorbeelden van onze meerwaarde.

In maart 2019 zijn de volgende waterschap verkiezingen, en we hopen wederom de grootste te worden. En daarvoor hebben we groene kandidaten nodig die het belang van mens en natuur voorop stellen! Kandidaten die bereid zijn aan het waterschapsbestuur deel te nemen en/of die de lijst willen ondersteunen.

Houd onze sociale media (Facebook en Twitter) in de gaten voor de activiteiten die we in 2018 organiseren voor Water Natuurlijk-leden en belangstellenden.

Is dit wat voor jou? Of heb je nog vragen? We spreken je graag!

Meld je aan op de landelijke site van Water Natuurlijk en neem contact op met:

Fractie Water Natuurlijk Scheldestromen, Frans van Kollem fvk@zeelandnet.nl

Bestuur Water Natuurlijk Zeeland, Annet de Bruyne, annetdebruyne@zeelandnet.nl

Vandaag stelt de fractie van Water Natuurlijk Scheldestromen vragen aan het DB over internationale samenwerking. Mede naar aanleiding van het thema van het aprilnummer (2016) van Het Waterschap waarin melding wordt gemaakt van de grenzeloze samenwerking tussen het (vooruitstrevende) waterschap Roer en Overmaas met Duitse en Belgische waterschappen.

De terreinen waarop wordt samengewerkt zijn:

• Grensoverschrijdende afwatering

• De rioolproblematiek en de zuivering van afvalwater

• De bestrijding van muskus- en beverratten

• Gezamenlijk onderzoek naar de waterkwaliteit, de ecosystemen, de waterbodems en de probleemstoffen in het water

De samenwerking gaat zover dat gesproken wordt van gezamenlijke onderhoudsovereenkomsten.

Onze vragen zijn:

1. Is er al sprake van grensoverschrijdende samenwerking met Vlaanderen en zo ja op welke gebieden?

Omdat bovengenoemde zaken voor waterschap Scheldestromen in hun relatie met de Vlaamse Polders ook actueel zijn en in de toekomst alleen maar actueler zullen worden, vraagt de fractie van Water Natuurlijk ook

2. Of het Dagelijks Bestuur op korte termijn initiatieven wil ontplooien die de ‘internationale samenwerking’ met Vlaanderen (verder) gestalte geven.

Natuurlijk hopen we dat snel een positief antwoord krijgen.

Er is in Zeeland en andere provincies veel onrust ontstaan door het besluit van het Kabinet om restricties op te heffen bij het bouwen aan de Nederlandse kust. Water Natuurlijk stelt daarom ook: Scheldestromen bescherm de kust.

Water Natuurlijk is van mening dat er alles aan moet worden gedaan om bouw tegen te gaan die landschap, natuur en milieu schaadt. Voorbeelden in Zeeland waarvan hier in de toekomst sprake kan zijn, als dit allemaal door kan gaan zijn o.a.: Vlissingen Nollebos, Schelphoek en strandhuisjes op Schouwen. Een heel duidelijk volledig beeld is te vinden op www.beschermdekust.nl. Hier kan men zich zelfs opgeven als Baywatcher. Er ontstaan diverse vormen van verzet tegen de voorgenomen plannen. Bij de Natuur- en Milieubeweging, bij de bevolking, maar ook bij de organisatie van recreatieondernemers.

Sussende woorden van Minister en andere overheden

Angst voor massale recreatiebebouwing in de Nederlandse kuststrook is onnodig. De waterschappen blijven terughoudend met het toestaan van bouwwerken op en aan het strand. De waterkerende functie van duinen blijft altijd prioriteit.

De waterschappen stellen dat bebouwing aan de kust alleen mogelijk is wanneer de waterkerende functie van de kust niet in het geding komt. Ook het Europese natuurbeleid werpt een drempel op voor bouwen langs de kust.

Beleidslijn kust

Kort van het kerstreces besloot de ministerraad meer ruimte te bieden voor initiatieven in het kustgebied. Zo meldde het ministerie van Infrastructuur en Milieu dat het algemeen geldende verbod op nieuwe bebouwing buiten de bebouwde kom in het kustgebied vervalt.

Kamervragen

In de Tweede Kamer groeit door dit besluit de vrees voor ‘Belgische toestanden’ langs de Nederlandse kust. PvdA, D66 en SP hebben Kamervragen gesteld over bebouwing in de duinen. Ook natuurorganisaties uiten hun zorg over bouwplannen aan de kust.

Volgens de Unie van Waterschappen is het maar de vraag of er meer ruimte komt voor ontwikkelingen in de kuststrook. De strekking van het nieuwe beleid is dat het Rijk zich minder bemoeit met de ruimtelijke ordening aan de kust, omdat deze gedecentraliseerd is. IenM beoordeelt initiatieven alleen nog op gevolgen voor de waterkerende functie.

Geen volgebouwde kust

Toine Poppelaars, dijkgraaf waterschap Scheldestromen: “Het waterschap stelt zelf vast waar uit veiligheid langs de kust niet mag worden gebouwd. Daarnaast kunnen provincie en gemeenten zones toevoegen vanwege bijvoorbeeld bescherming van natuur. Waterschap, gemeenten en provincie overleggen daarover intensief met elkaar.

Er is in Zeeland dus een goede afstemming over waar wel en niet langs de kust mag worden gebouwd. Als het beleid zou zijn om alles vol te plempen, zou dat het begin van het einde zijn. Dat zit in Zeeland echt wel tussen de oren. Dus de kust zal echt niet volgebouwd worden.”

Lees hieronder de tekst van de motie:

MOTIE                                                           

 De Algemene Vergadering van Waterschap Scheldestromen, in vergadering bijeen op 18 februari 2016,

Gelezen het besluit van de regering tot aanpassing van het Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening zodat de Rijksoverheid eventuele bebouwing en andere ruimtelijke activiteiten langs de kust alleen nog beoordeelt op de vraag of deze de waterveiligheid beïnvloeden en daarmee het algehele bouwverbod beëindigt,

 Gelezen de reactie van de Unie van Waterschappen (zie bijlage) en ook andere reacties via deze Link en dat deze beleidswijziging van het Rijk geen gevolgen zal hebben voor landschap en natuur op en langs de kust en het directe achterland,

 Van mening:

• dat als gevolg van deze beleidswijziging op Rijksniveau gemeenten, provincies en waterschap gezamenlijk voor de taak staan de Nederlandse kust te beschermen, zowel wat de veiligheid betreft als inzake de kwaliteit van de leefomgeving (natuur, landschap, openheid),  In Zeeland door de betrokkenheid van partijen bij de totstandkoming van de kustvisie,
• dat het waterschap in het bijzonder moet letten op de waterveiligheid, maar ook verantwoordelijkheden heeft voor de kwaliteit van de kust op andere aspecten,

 Dringt er bij het Dijkgraaf en het dagelijks bestuur in het kader van vergunningverlening op aan:

• het veiligheidsaspect conform de huidige keur niet alleen zwaar te laten wegen en geen onnodige risico’s te nemen, maar ook ieder ander juridisch houdbaar argument te hanteren om materieel het bouwverbod voor de kustzone in stand te houden,

• dit standpunt bij gemeenten en provincie Zeeland uit te dragen en samen met hen naar blijvende bescherming van de kustzone te streven,

• maatschappelijke initiatieven die er op gericht zijn verdere aantasting van natuurwaarden van de kust te voorkomen zoveel mogelijk te steunen

 en gaat over tot de orde van de dag.