Manifest voor een groen Gelderland

Geldersch Landschap & Kasteelen, Vereniging Natuurmonumenten, Gelderse Natuur en milieufederatie, Stichting Landschapsbeheer Gelderland en IVN Gelderland hebben het Manifest voor een Groen Gelderland opgesteld. Hierin roepen ze de provincie op om goed voor ons groen te zorgen.

Het manifest bevat ook zaken die voor de waterschappen van belang zijn. Het manifest roept de provincie op om te investeren in het verbinden van het Renkums en Heelsums Beekdal met de uiterwaarden, en in een Natte As langs de Veluwerandmeren. De provincie zou moeten streven naar minder intensieve landbouw met een kleinere, grondgebonden veestapel. Dat alles moet vanzelfsprekend wel een goede boterham voor de boer opleveren. Een eerste stap zijn buffergebieden rondom natuur zonder bestrijdingsmiddelen, drijfmest of kunstmest (zoals in Brabant).

Ook zou de provincie meer klimaatbuffers moeten ontwikkelen, om bijvoorbeeld water te bergen. Natuur in de stad verdient veel meer aandacht, onder andere om hittestress te beperken en water te bergen.

“Naar een eerlijk, duidelijk en duurzaam belastingstelsel” was het mooie devies van de commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAW). Een devies, dat we als Water Natuurlijk van harte onderschrijven.

Helaas gaat het in de verdere uitwerking niet goed. De commissie stelde voor om de waterschapsbelasting voor bewoners en eigenaren van natuurgebieden sterk te verhogen, ten gunste van bedrijven en landbouw. Inmiddels heeft de Unie van Waterschappen het advies van de commissie grotendeels overgenomen. In het voorstel van de Unie valt de lastenverzwaring voor natuur zelfs nog wat forser uit. Niet alleen Water Natuurlijk is kritisch over dit onevenwichtige voorstel van de Unie van Waterschappen voor aanpassing van het belastingstelsel. De natuurbeheerders en de drinkwaterbedrijven hebben zich inmiddels ook voor een eerlijker stelsel uitgesproken.
De bij de VBNE (Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren) aangesloten organisaties maken zich grote zorgen over de gevolgen van de voorgestelde wijziging van het waterschapsbelastingstelsel voor natuurterreinen. Volgens de natuureigenaren is het voorgestelde nieuwe stelsel geen verbetering ten opzichte van het bestaande systeem van waterschapsheffingen, maar juist subjectiever, met veel willekeur tot gevolg.

De gedachte achter een nieuw belastingstelsel is onder andere om de kosten van water te laten betalen door diegenen die het meeste water gebruiken en vervuilen én degenen die het meeste profijt hebben van schoon water. Zo creëren de waterschappen een prikkel om zuinig en goed om te gaan met ons water.

De VBNE is het volledig eens met dat principe. Het is echter onbegrijpelijk dat onder het mom van toepassing van het profijtbeginsel natuureigenaren plotseling vele malen meer waterschapsbelasting zouden moeten gaan betalen.

Het huidige belastingstelsel blijft wat betreft deze bos- en natuurorganisaties betreft zoveel mogelijk ongewijzigd. De drinkwaterbedrijven (Vewin) vinden dat de voorstellen voor een nieuw belastingstelsel van de Unie van Waterschappen (UvW) niet voldoende bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit en waterbeschikbaarheid. Ze bevatten geen prikkels om bijvoorbeeld vervuiling door industriële lozingen, gewasbeschermingsmiddelen of medicijnresten te ontmoedigen. Bij het berekenen van de zuiverings- en verontreinigingsheffing blijven namelijk belangrijke vervuilende stoffen, zoals uit industriële lozingen, gewasbeschermingsmiddelen en medicijnresten juist buiten beeld. En stoffen die voorheen wel meetelden in de berekening, zoals zware metalen en chloride, zijn zelfs uit de heffingen geschrapt. Vewin vindt dat de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing een voelbare prikkel moeten bevatten om de lozing van bestaande en nieuwe vervuilende stoffen te ontmoedigen.

Het voorstel om de categorie ‘natuur’ te belasten geeft een contraproductieve prikkel die teruggedraaid moet worden. Eigenaren van natuurgebieden moeten fors meer gaan betalen voor de watersysteemheffing, terwijl het beheer van natuurgebieden een belangrijke rol speelt in de bescherming van grond- en oppervlaktewateren. De waterkwaliteit en beschikbaarheid van zoet water hebben baat bij goed natuurbeheer. Het belang van de bescherming van drinkwaterbronnen wordt dus niet gediend met de extra belasting voor natuurbeheer.

Inmiddels heeft de Unie van Waterschappen de besluitvorming is uitgesteld tot 14 december. Water Natuurlijk hoopt dat het de Unie lukt om alsnog te komen met een voorstel waarin het ‘gebruiker/vervuiler betaalt’-principe een stevige plaats inneemt. En dus níet langer een lastenverschuiving voorstelt van bedrijven en landbouw naar burgers en natuur.

Het Wagenings Ondernemers Contact (WOC) heeft de Stichting herstel stadsgezicht Wageningen (SSW) een lening van 5.000 euro toegekend. WOC-voorzitter Sjirk Bijma overhandigde dit bedrag tijdens het Wagenings Ondernemers Café symbolisch met een cheque aan Rienk Kuiper, bestuurslid van de SSW. Met het bedrag faciliteert het WOC de start van een crowdfundingcampagne om geld te werven voor het herstel van de Bergpoortbrug bij de Hoogstraat en het Serreplein.

De SSW wil de Bergpoortbrug in oude glorie herstellen en heeft hier plannen voor ontwikkeld en fondsen voor gezocht. Om daadwerkelijk aan de slag te kunnen, is nog een bedrag van circa 60.000 euro nodig. Dat wil de SSW door middel van crowdfunding bijeenbrengen. Met de lening van het WOC kan die crowdfunding gedegen opgezet worden.

Water Natuurlijk werkt samen met bewoners en andere partijen Stedelijk water maakt de woonomgeving aantrekkelijk. Daarom helpen wij graag bewoners die het water willen gebruiken om ervan te genieten. Bijvoorbeeld met voorzieningen voor oeverrecreatie, visstekken en doorgaande kano- en schaatsroutes. Met dit soort projecten in de woonomgeving, kan het waterschap inwoners actief betrekken bij het waterbeheer. Inwoners kunnen meedenken over plannen en helpen met de uitvoering.

De waterschappen hebben de afgelopen jaren al het nodige gedaan om verdroging van natuur te bestrijden (zie ook onze nieuwsbrief nr. 3 van dit jaar). Toch blijft de diepe ontwatering voor de landbouw voor problemen zorgen. Zeker in deze uitzonderlijk droge zomer zijn nijpende situaties in kwetsbare natuurgebieden ontstaan. Zelfs nu het regent zijn de problemen nog niet voorbij. Herstel zal vaak jaren duren. Natuurmonumenten pleit voor een gezondere waterhuishouding en – niet voor het eerst – robuuste, verbonden natuurgebieden. Want die zijn beter bestand tegen weersextremen – en kunnen zelfs helpen de effecten daarvan tegen te gaan.

De zorgen bestaan vooral om hoogveen-, en beekgebieden. In deze gebieden is de waterhuishouding vaak flink verstoord doordat er vanuit andere sectoren veel vraag is naar water. Het waterpeil wordt kunstmatig laag gehouden. Dat maakt de natuur daar extra kwetsbaar voor droogte, terwijl we in robuuste natuurgebieden met een natuurlijke waterhuishouding juist positieve effecten van de droogte zien.

Veel beken staan op dit moment droog. Dieren die in de beken leven worden in sommige gevallen door de waterschappen verplaatst naar plekken waar nog wél water staat, zoals al gebeurde met de zeldzame beekprik in de Verloren Beek (Gelderland). Waterschap Vallei en Veluwe nam maatregelen om de zeldzame vissen te redden en uit te zetten in beken die nog wel water voerden. In welke mate het leven in de beken zich zal herstellen, zal de tijd moeten leren.

In het voorjaar – vaak een natte periode – wordt snel water afgevoerd en het waterpeil laag gehouden zodat het land bewerkt kan worden. Maar in droge periodes heeft iedereen daar last van: al gauw is het gebied zo droog dat landbouw, waterwinning en natuur ernstig kampen met watertekort. Borren: ‘We moeten dus samen werken aan een betere inrichting, gebruik en beheer van ons watersysteem om ons land weerbaarder te maken tegen de effecten van klimaatverandering: een hoger waterpeil en meer ruimte om water op te slaan Robuuste natuurgebieden zijn onmisbaar in die inrichting; ze slaan water op in natte periodes, en geven water af in tijden van droogte.
De meeste ecologische effecten zullen echter pas volgend jaar zichtbaar worden. Het is belangrijk dat juist de gebieden die nu schade op (dreigen te) lopen, extra worden onderzocht.

Water Natuurlijk wil snel steviger aanpak van verdroging natuurgebieden Nederland is steeds dieper ontwaterd voor de landbouw. Dat heeft geleid tot verdroging van onze natuur. We vinden het belangrijk dat de waterschappen verder gaan met het bestrijden van de verdroging van onze natuurgebieden.

De nieuwsbrief is weer uit. Klik hier.

Water Natuurlijk onderscheidt zich van andere partijen door de manier waarop we veilig, schoon en mooi water willen bereiken. Wij geven landschap, natuur, cultuurhistorie en recreatie een belangrijke plaats in het waterbeheer. Daarnaast spelen we actief in op veranderingen in het klimaat: we krijgen vaker te maken met lange perioden van droogte en korte maar hevige regenbuien. Daar willen we Vallei en Veluwe tijdig op voorbereiden. Tot slot anticiperen we op de veranderingen in de samenleving. Inwoners willen steeds vaker zelf hun woonomgeving verbeteren of en beheren. Wij zoeken actief de samenwerking met deze inwoners en ook met collega-overheden, grondeigenaren en maatschappelijke organisaties.

Deze onderscheidende aanpak willen we versterken. Hier zetten we op in (klik op een regel voor uitleg):

1. Eén maatregel, meerdere doelen
2. Voorbereid op de toekomst
3. Actief met innovatie
4. Samen met inwoners en andere partijen

Het volledige verkiezingsprogramma is hier te downloaden (PDF).

Ook benieuwd naar ons standpunt omtrent het Binnenveld? Weten wat wij vinden van schaliegas? Of hoe wij de Grebbedijk willen aanpakken? Lees dan de Standpunten van Water Natuurlijk Vallei en Veluwe op specifieke onderwerpen (PDF).

Ons verkorte verkiezingsprogramma is hier te downloaden (PDF).

Water Natuurlijk gaat in Midden-Nederland met ijzersterke lijsten de waterschapsverkiezingen van 20 maart 2019 in. Op 3 juli stelden onze leden de kieslijsten vast.

Onze lijsttrekkers zijn Astrid Meier (Vallei en Veluwe), Antoinet van Helvoirt (Rijn en IJssel) en Hennie Roorda (Rivierenland). Daarmee hebben we drie ervaren en kundige bestuurders in huis. Ze kennen de waterschapswereld van haver tot gort, en hebben het groene hart op de juiste plaats. Ze weten hoe je idealen omzet in concrete maatregelen, hoe je coalities smeedt, en mét andere partijen samenwerkt aan waterschappen als blauw-groene uitvoeringsorganisaties.

Roelof van Loenen Martinet is regionaal voorzitter van Water Natuurlijk. Hij is trots op de drie lijsten die zijn vastgesteld: “We hebben een verzameling zeer betrokken en deskundige mensen in huis. De kandidatencommissies hebben lijsten samengesteld met aan de ene kant kandidaten met veel waterschapservaring. Aan de andere kant zijn er aansprekende nieuwe gezichten. Vaak hebben die zich al op maatschappelijk of politiek vlak elders bewezen. De lijsten zijn een mooie combinatie van continuïteit en vernieuwing.” Als grootste waterschapspartij kan Water Natuurlijk gelukkig uit een groot reservoir aan geschikte kandidaten putten. We hebben goede hoop op een positieve verkiezingsuitslag. In alle drie de waterschappen leveren we al een heemraad. In het Algemeen Bestuur van Vallei en Veluwe en Rivierenland zijn we met drie leden vertegenwoordigd, in Rijn en IJssel zelfs met vijf. Daar moet zeker een zetel bij kunnen komen.

Water Natuurlijk is niet alleen een waterschapspartij, maar ook een beweging die midden in de maatschappij staat. Onze kandidaten zijn actief tijdens de verkiezingscampagne, maar ook daarvoor en daarna. Ze zetten zich vaak ook in voor natuurorganisaties, of organisaties op het gebied van watersport, vissers of cultuurhistorie. We werken samen met bewoners, boeren en jongeren.

We hebben de toon gezet voor groenere waterschappen, met meer aandacht voor natuur, landschap cultuurhistorie en recreatief medegebruik. En we hebben innovatief en duurzaam werken op de agenda gezet.

Dit succes willen we na de verkiezingen van 20 maart 2019 voortzetten!

Tiel 03-04-2018
Water Natuurlijk
Foto Raphael Drent

“Naar een eerlijk, duidelijk en duurzaam belastingstelsel” was het mooie devies van de commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAW). Een devies, dat we als Water Natuurlijk van harte onderschrijven.

De commissie ging drie jaar geleden aan het werk. De aanleiding was een rapport van de OESO over het Nederlandse waterbeleid. Dat rapport bepleitte om de vervuiler te laten betalen. Minister Schulz van IenM vatte dit in een beleidsreactie op het OESO-rapport Nederlands Waterbeleid als volgt samen: “Met name de economische prikkels om vervuiling van water te verminderen worden als zwak bestempeld, ook al zijn er tal van maatregelen getroffen om vervuiling door diffuse bronnen waaronder de landbouw aan te pakken. Degenen die profijt hebben of ingrepen doen die effect hebben op het waterbeheer (zoals bijvoorbeeld de landbouw en de industrie) moeten ook de daarbij behorende kosten dragen (gebruiker/vervuiler betaalt principe).” Daar sluiten we ons als water Natuurlijk van harte bij aan!

Het voorstel van de commissie is gebaseerd op drie leidende principes:
* Wie baat heeft bij het beheer van het watersysteem of extra diensten afneemt, draagt de kosten (watersysteemheffing).
* De kostenveroorzaker betaalt voor het zuiveren van afvalwater, om ook duurzame ambities te ondersteunen (zuiveringsheffing).
* En wie oppervlaktewater vervuilt met lozingen, krijgt hiervoor een rekening (verontreinigingsheffing).
Dat zijn drie mooie principes, die we als Water Natuurlijk helemaal steunen!

Helaas gaat het in de verdere uitwerking van deze principes niet goed. Het eerdere voorlopige advies van de commissie leidde in de waterschapswereld en bij natuurterreinbeheerders al tot enige ophef. De commissie stelde voor om de waterschapsbelasting voor bewoners en eigenaren van natuurgebieden sterk te verhogen. Inmiddels heeft de Unie van Waterschappen het eindrapport van de Commissie Aanpassing Belastingstelsel gepubliceerd. De commissie adviseert helaas nog steeds een stevige lastenverzwaring voor burgers en natuur. De Unie heeft het advies van de commissie grotendeels overgenomen. In het voorstel van de Unie valt de lastenverzwaring voor natuur zelfs nog wat forser uit.

Burgers zouden meer zuiveringsheffing moeten gaan betalen. Daar is best wat voor te zeggen, als het geld zou worden gebruikt om water beter te zuiveren, of het stedelijk waterbeheer beter op orde te krijgen. Maar dat blijkt niet het geval. De commissie stelt voor om tegelijk met de verhoging van de zuiveringsheffing, de watersysteemheffing met € 79 miljoen navenant te verlagen. Maar terwijl burgers fors moeten opdraaien voor de hogere zuiveringsheffing, komt de verlaging van de watersysteemheffing vooral ten goede aan bedrijven en landbouw.

De lastenverzwaring voor natuur onderbouwt de commissie met deze stelling: “De huidige lage bijdrage zegt niets over het profijt dat natuur van de waterschapsvoorzieningen heeft”. Dit gaat helemaal voorbij aan de 600.000 ha verdroogde natuur in Nederland. In de praktijk heeft een groot deel van de natuur geen profijt, maar vooral last van de overmatige ontwatering van de omringende landbouwgronden. Het gaat helemaal ver om dan maatregelen om de verdroging van natuurgebieden te bestrijden als “profijt” voor natuur te bestempelen. Ook gaat dit helemaal voorbij aan de belangrijke baten die natuur oplevert voor het watersysteem, zoals berging en zuivering van water. Daar krijgt de natuur helemaal niet voor betaald.

Het voorstel van de Unie van Waterschappen zal de komende maanden worden besproken door de besturen van alle waterschappen. In de ledenvergadering van de Unie van oktober wordt besloten over het aanbieden van het advies aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Water Natuurlijk is in ieder geval een groot voorstander van het gebruiker/vervuiler betaalt principe. En dus níet van een lastenverschuiving van bedrijven en landbouw naar burgers en natuur.
Rienk Kuiper Secretaris Water Natuurlijk Midden-Nederland

De Noordelijke Randmeerdijk tussen Doornspijk en Noordeinde moet over een lengte van maximaal 1.300 meter verbeterd worden. Uit eerdere berekeningen bleek dat negen kilometer aan verbetering toe zou zijn. Door de nieuwste landelijke inzichten en rekenmethodes toe te passen op de dijk, kan Waterschap Vallei en Veluwe de lengte van het te verbeteren traject flink terugschroeven.

De opgave bestaat nu uit het verbeteren van 300 meter dijk ten noorden van de Gelderse Sluis (Noordeinde) en de keermuur in het Havendijkje in Elburg (150 meter). Zo’n 850 meter van de dijk bij de Bolsmerksluis wordt nog nader onderzocht. De diverse sluizen in de dijk zijn nog niet onderzocht. Dat gebeurt binnenkort zodat ook daarvan duidelijk wordt óf en zo ja welke maatregelen noodzakelijk zijn.

Het waterschap verwacht halverwege 2019 een beeld te hebben van welke maatregelen er genomen moeten worden aan de dijk en de diverse sluizen.

Mét de agrariërs waterdoelen bereiken
Water Natuurlijk kiest ondubbelzinnig voor landbouw mét de natuur en voor natuur mét de landbouw. Vroeger was het waterbeheer vooral afgestemd op de landbouweisen. Tegenwoordig is onze verantwoordelijkheid breder. Nu heeft peilbeheer voor de landbouw vaak verdroging van natuur tot gevolg. Door nieuwe gewassen te telen en innovaties in de bedrijfsvoering toe te passen, is de verdroging te verminderen.

Wij willen graag met de agrariërs in ons gebied samenwerken. We willen dat het waterschap regionale agrarische samenwerkingsverbanden nog meer gaat stimuleren en deze gaat inzetten om waterdoelen te bereiken. Dit willen we bijvoorbeeld doen via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en met Europees geld van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid.

Minister wil duurzaam bodembeheer in 2030…
Uiterlijk in 2030 moeten alle Nederlandse landbouwgronden duurzaam worden beheerd. Dat schrijft minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in een brief aan de Tweede Kamer.

Nog dit jaar stelt de minister 6 miljoen euro beschikbaar voor projecten die bijdragen aan duurzaam bodembeheer. Dat levert de landbouw een betere bodemvruchtbaarheid op, de samenleving duurzamer geteelde gewassen als basis voor duurzamer voedsel, een betere waterkwaliteit en grotere waterbuffering en een grotere biodiversiteit. Ook kan het bijdragen aan de klimaatopgave.

De minister wil ook maatregelen steunen uit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) die tot een betere waterkwaliteit leiden. Ook wil ze bodemdaling in veenweidegebieden tegengaan. Oxidatie van de onderliggende veenlagen zorgt voor uitstoot van broeikasgassen. De bodemdaling veroorzaakt verzakking van huizen en wegen.

… maar pakt biologische boeren keihard aan
Nederland mag veel meer dierlijke mest uitrijden dan andere EU-landen (de zogeheten mestderogatie). Toch werd het fosfaatplafond, een maatstaf voor de hoeveelheid mest, overschreden. Dat was tegen de afspraken met de EU.

Om de derogatie voor de intensieve melkveehouderij in Nederland te redden, kwam de vorige minister kwam in 2017 met een éénmalige krimp van het bestaande aantal koeien, het zogeheten ‘fosfaatreductieplan’. Ook trad op 1 januari 2018 de Fosfaatwet in werking. Dat betekent dat elke melkveehouder terug moet naar het aantal koeien dat hij op de peildatum van 2 juli 2015 op zijn bedrijf had staan.

Biologische koeienboeren maken geen gebruik van de derogatie omdat ze moeten voldoen aan strenge eisen. Ze hebben minder koeien per hectare en ze zijn grondgebonden. Bioboeren werken duurzaam; de biologische sector heeft eerder een tekort aan mest dan een overschot.

Omdat biologische landbouw en veeteelt een groeisector is, hadden veel bioboeren vóór de peildatum van 2 juli 2015 tegen hoge bedragen en met geleend geld extra grond aangeschaft en stallen laten bouwen. Door de Fosfaatwet de dreigt nu een kwart tot een derde van de bioboeren failliet te gaan of te moeten stoppen.

De EU-commissie Milieu liet vanuit Brussel schriftelijk aan SOS bioboeren weten voorstander te zijn om biologische melkveehouders uit te zonderen van de fosfaatwet, omdat de biologische bedrijfsvoering milieuvriendelijk is en niet debet is aan mestoverschot en mestfraude. Toch pakt de minister de biologische melkveehouders keihard aan.

Teken petitie biologische melkveehouders
Je kunt hier een petitie tekenen van SOS Bioboeren voor vrijstelling van biologische melkveehouders van het fosfaatrechtenstelsel.